Mensen de waarde van de natuur laten inzien en ervaren. Dat is de missie van Scandinaviëliefhebber Floortje Zonneveld. Tijdens de opleiding Arctic Nature Guide leert ze onder andere schieten, navigeren en op ijsberenwacht staan.
“Hier vind je een van de laatste plekken met ongerepte natuur ter wereld,” vertelt Floortje enthousiast via Skype. Vanaf augustus 2017 verblijft ze een jaar lang op Spitsbergen om de opleiding Arctic Nature Guide op Spitsbergen te volgen. “Er zijn hier veel bergen, gletsjers, rotsformaties en je ziet er verschillende arctische planten en dieren, zoals de Svalbard Poppy, permafrost en papegaaiduikers. Bomen zijn hier daarentegen niet.”
“Op sommige plekken zijn nog overblijfselen te vinden van bijvoorbeeld de walvisjagers of van de mijnen, maar zodra de weg doodloopt, op een uurtje reizen van de hoofdstad Longyearbyen, ben je al volledig op je eigen navigatievaardigheden aangewezen.”
Bewegwijzering is er niet en er zijn geen paden aangelegd in de wildernis, zoals op het Noorse vasteland wel het geval is. “Zodra de stad uit het zicht is, heb je ook geen mobiel bereik! Het leven is simpeler. Het is duidelijker dat de natuur de regie heeft. Deze grootsheid van de natuur maakt je bescheiden, er is geen ruimte voor je ego.”
Hang naar het Noorden
Floortje (30), freelance filmmaker uit Amsterdam, leerde ik als mede-Scandinaviëliefhebber kennen tijdens het opzetten van Nordic Vibes. Floortje had, net als ik, altijd al een hang naar het noorden. “Ik hou van de kou, de sneeuw, de bergen, de zee en leegte. Dan kom je al gauw uit in Scandinavië!”
Wat ze daar precies zo fijn aan vindt, is een combinatie van verschillende aspecten: “Ik hou ervan om mensen om me heen te hebben, maar ook van de rust. En die vind je vaker op koude plekken. Tegen kou kun je je bovendien kleden, tegen de hitte in warme landen niet.”
“Daarnaast maakt de sneeuw het landschap mooier. En is het licht hier anders. Daardoor gaan de contouren van het landschap er anders uitzien: wat mysterieuzer. Bovendien is de Scandinavische wildernis geen makkelijke plek om te zijn, het vraagt om meer avontuur dan wonen in Nederland.”
Wonen in Scandinavië
Na verschillende kunstprojecten gedaan te hebben op onder andere de Faeröer-eilanden en het vaste land van Noorwegen, werd het tijd om voor langere tijd in Scandinavië te wonen. Om het echte leven te ervaren in plaats van er alleen voor een project te verblijven.
Floortje: “Ergens wonen en onderdeel zijn van de samenleving is anders: het kost tijd om te voelen of je je ergens thuis kunt voelen. Om vrienden te maken. Om je jezelf te voelen op een onbekende plek. Ik wil graag onderzoeken of ik mij thuis kan voelen op een plek in de natuur in Scandinavië, omdat de natuur hier mij blijft verwonderen, vrolijk maakt en voelt alsof ik alleen maar meer wil zien!”
De natuur op Spitsbergen maakt me vrolijk
Liften naar Bodø
In de zomer van 2016 hoorde Floortje voor het eerst van de opleiding Arctic Nature Guide. “Ik had gezeild met SeilNorge om een video voor ze te maken en mijn zeiltocht eindigde bij Svartisen gletsjer. Vanaf daar liftte ik naar de dichtstbijzijnde stad, Bodø.”
Ze kwam terecht in de auto bij een meisje dat een gletsjergids bleek te zijn. “Ze had een friluftsliv-opleiding, een soort outdoor-opleiding in Noorwegen, gedaan. Maar, zei ze: ‘als ik het over kon doen, had ik de Arctic Nature Guide-opleiding op Spitsbergen gedaan’. Ik Googelde het diezelfde dag nog en wist meteen: dat is wat ik wil doen!”
Arctic Nature Guide
Tijdens de Arctic Nature Guide-opleiding leer je alles wat je ook leert bij de friluftsliv-opleidingen, maar dan met extra’s waar je op Spitsbergen mee te maken krijgt. “We leren onder andere om te navigeren op basis van kompas en kaart, route’s uit te zetten, ijsberenwacht te houden, om te gaan met extreme kou en over gletsjers heen te skiën.”
Eerste keer schieten
Het meest indrukwekkende tot zo nu toe was voor Floortje om te leren schieten met een geweer. “Een noodzaak als je wordt aangevallen door een ijsbeer.”
Als echte Nederlander had ze nooit eerder een geweer in haar handen gehad. “Ik vond het dan ook best heftig om eentje vast te houden en om ermee te schieten. Daar ben ik inmiddels aan gewend, het verbaast me hoe snel dat is gegaan. Toch blijft het wel een raar idee om met een geweer rond te lopen. Door de vele trainingen heb ik er wel vertrouwen in dat ik mezelf en anderen kan beschermen, mocht het nodig zijn.”
IJsberen
De kans dat Floortje ooit een ijsbeer neer moet schieten is klein. “Gelukkig wel! Wat we moeten doen als we een ijsbeer zien is eenvoudig: weglopen. Komt er toch eentje in de buurt, dan probeer je die weg te jagen met een flare gun. Het komt misschien één keer per jaar voor dat iemand een ijsbeer moet neerschieten uit noodweer. En zo’n prachtig en beschermd dier neerschieten is is het allerlaatste wat een natuurliefhebber wil doen. Bovendien is iedereen hier te gast in het land van de ijsberen en moeten we ervoor zorgen dat we het geen schade toebrengen.“
Floortje heeft al wel twee ijsberen gespot, vanaf een veilige afstand. “IJsberen zijn prachtige dieren. Ze zijn zo ontzettend groot. Veel mensen weten niet dat het zeezoogdieren zijn. Ze leven deels in het water en kunnen ontzettend snel zwemmen. Als je op pad bent, moet je dan ook altijd op de bergen én de zee letten. Ze kunnen zomaar het water uit komen lopen!”
IJsberenwacht op Spitsbergen
Ook ’s nachts moet je in Spitsbergen op je hoede zijn voor ijsberen. “Laatst deden we een hike van acht dagen. Elke dag verplaatsten we ons kamp. En ’s nachts hadden we om de beurt ijsberenwacht. Het was donker en mistig. Ik moest heel scherp zijn en weten wat ik deed. Het was ontzettend spannend. Op dat moment realiseerde ik me dat ik als mens een ontzettend klein poppetje ben in de grootsheid van de natuur.”
Desondanks is de invloed van mensen op de natuur duidelijk te zien op Spitsbergen. “In Nederland weten we in theorie wel dat we milieubewust moeten zijn, maar hier in Spitsbergen zie je de urgentie ervan pas echt. Een van onze docenten liet een foto zien van hoe een gletsjer er eind vorige eeuw uitzag. Die is nu flink gesmolten. Dat is ook een van de redenen dat ik naar Spitsbergen wilde. Om deze wildernis te kunnen zien voordat alles helemaal veranderd is.”
Op Spitsbergen zie je de urgentie van milieubewustzijn pas écht
Mooie verhalen vertellen
Naast de praktische zaken als schieten, navigeren en wacht houden, leert Floortje ook om op een professionele manier te gidsen. “Gidsen is meer dan kennis delen, het gaat er echt om de gasten de natuur te laten ervaren. We leren een mooi verhaal te vertellen, hoe we een tocht precies interessant én spannend genoeg kunnen maken en hoe we kunnen zorgen dat we van een groep mensen die elkaar voor het eerst ontmoeten, een hechte groep maken.”
Met het rondleiden van mensen en het buitenleven heeft Floortje al behoorlijk wat ervaring opgedaan in haar huidige werk als freelance filmmaker. Dit was een groot voordeel bij de toelating. Van de tweehonderd mensen die zich aanmeldden, zijn er maar zevenentwintig toegelaten. Floortje: “Ik moest referenties en een motivatiebrief opsturen, vervolgens was het een paar maanden afwachten. In mei kreeg ik het bericht dat ik was toegelaten.”
Floortje was -uiteraard- ontzettend blij: “Ik belde meteen mijn ouders, zus, broertjes en een aantal goede vrienden en ben met een vriendin een biertje gaan drinken om het te vieren. Ik ben nu ook zo blij om hier te zijn! Ik leer ontzettend veel in korte tijd en ben elke dag in de frisse lucht. Alleen dat is al super!”
Wonen in een voormalig mijnwerkershuisje
Floortje volgt de opleiding tot Arctic Nature Guide samen met zesentwintig andere studenten, van tien verschillende nationaliteiten, in leeftijd variërend van negentien tot eind dertig. Ze wonen in voormalige mijnwerkhuisjes in Nybyen, een soort voorstad van Longyearbyen.
“De huisjes zijn gemoderniseerd. Het is echt een studentenhuis: we wonen met bijna de hele klas in het huis en iedereen heeft zijn eigen kamer van negen vierkante meter. Soms komen we met zijn allen terug van een trip en hangt het hele huis vol met slaapzakken, kleding en gear, zodat het kan drogen. Of we hangen met zijn allen aan de brandtrap om met onze klimspullen te oefenen!”
Bijna volledig donker op Spitsbergen
Ten tijde van dit interview is het mid-oktober. Het is bijna volledig donker op Spitsbergen. “26 Oktober is de laatste dag dat de zon opkomt voor de komende maanden. Het schemert nu nog een beetje. Het begint ook langzaam kouder te worden en er valt soms sneeuw! Ik ben benieuwd hoe ik de komende donkere tijd ga ervaren. Dat is ook een reden waarom ik hier een heel jaar wil wonen: om alle extreme seizoenen mee te kunnen maken.”
Storytelling
Wat Floortje precies wil als dit jaar erop zit, weet ze nog niet. “Ik heb met mezelf afgesproken dat ik daar pas in mei echt over na mag denken. Dan heb ik mijn stage achter de rug en weet ik beter wat wel en niet bij me past.”
“Het werk wat ik in Amsterdam deed, onder andere films maken, workshops geven, exposities realiseren en daar mensen rondleiden, vond ik ook ontzettend leuk. Het liefst wil ik dat combineren met wat ik hier leer.”
“In elk geval wil ik me bezighouden met storytelling. En dat kan op allerlei manieren: in videovorm, door middel van rondleidingen of door aan een groep mensen een verhaal te vertellen in de buitenlucht!”
Floortjes site: Arctic Fogbow
Floortje legt haar avontuur vast op haar site arcticfogbow.com en op Instagram: @arcticfogbow.
Website Arctic Nature Guide
Meer informatie over de Arctic Nature Guide opleiding? Dat vind je op de site arcticnatureguide.com
Fika op Spitsbergen
Overigens kun je op Spitsbergen ook prima een fika doen, ondervond Martijn in 2013!
01/11/17 at 21:31
Mooi interview. Ga haar website volgen.
08/11/17 at 11:01
Dank je, Hans! En zeker doen 🙂