Mathea Martinsen is een einzelgänger en heeft haar leven lang maar weinig met andere mensen te maken gehad. Maar nu ze een oude vrouw is, is ze bang te sterven zonder dat iemand van haar bestaan geweten heeft. Hoe harder ik loop, hoe kleiner ik ben vertelt haar verhaal over eenzaamheid en angst voor de dood, met een heerlijk humoristische en absurdistische inslag.

“Ik wou dat ik het kleine stukje leven dat me nog rest kon opsparen tot ik weet wat ik ermee moet doen. Maar dat gaat niet, dan moet ik in de vriezer gaan liggen, en wij hebben alleen maar zo’n vriesvakje boven in de koelkast.”
Dit is één van de vele hersenspinsels van Mathea Martinsen. Haar dag begint met het lezen van de overlijdensadvertenties, daarna breit ze oorwarmers en voordat ze naar buiten gaat om boodschappen te doen of de krant te pakken, kijkt ze door het kijkgaatje in haar deur of er niemand in de gang is. Want stel je voor dat ze iemand tegenkomt, dat zou alleen maar ongemakkelijk zijn.

Mathea’s monoloog

Mathea maakt weinig mee en is niet goed in sociale contacten, zoveel is al snel duidelijk. Ze komt op de buitenwereld over als een vreemde vogel. Uit haar monoloog, wat dit boek eigenlijk is, blijkt echter dat ze een rijke gedachtenwereld heeft en het beste met iedereen voor heeft:

“Misschien moet ik maar eens kadetjes gaan bakken, ik zou daar weleens geweldig populair mee kunnen worden in de hele flat, gekozen worden tot flatbewoner van het jaar en de Groruddaalse Nieuwdbode zou mij op de foto kunnen zetten terwijl de andere bewoners me over het grasveld ronddroegen.”

En: “Tot mijn frustratie zitten allebei de medewerkers vandaag achter de kassa, ook al ben ik de enige in de winkel. Ik wil niet dat iemand zich achtergesteld zal voelen. Maar het ziet er niet naar uit dat ze überhaupt notie van me nemen.”

Eenzaamheid

Met Hoe harder ik loop, hoe kleiner ik ben, legt schrijfster Kjersti Annesdatter Skomsvold (nu 36) de aandacht op eenzaamheid. Dit gevoel ervoer ze zelf toen ze ziek werd en in haar ouders’ kelder woonde, zegt ze in dit artikel.

De eenzaamheid van Mathea blijkt uit alles in het boek, zonder dat het verhaal zielig, zwaar of belerend wordt. Sommige ervaringen van Mathea zijn zelfs herkenbaar. Ik weet zelf in elk geval ook niet welke kassamedewerker ik moet kiezen en er twee kassa’s open zijn. En als ik bezoek verwacht, belt diegene ook altijd net aan als ik op het toilet zit. Altijd!

Voor het boek won Skomsvold de Tarjei Vesaas’ debutantpris, een Noorse prijs die elk jaar wordt uitgereikt aan de auteur van het beste literaire debuut. Verder werd het nog genomineerd voor enkele andere prijzen en belandde het op de shortlist van de International IMPAC Dublin Literary Award 2013. En in 2014 ging een toneelversie van de roman in première in het Nationaltheater te Oslo.

Read & repeat

Inmiddels heb ik dit boek twee keer gelezen en dat ga ik ongetwijfeld nog veel vaker doen. Het is origineel en ongekunsteld geschreven, vermakelijk, maar tegelijkertijd geeft het een mooi maar verontrustend kijkje in de gedachtenwereld van een eenzame oudere, die eigenlijk  haar hele leven al over het hoofd is gezien.

Hoe harder ik loop, hoe kleiner ik ben kwam uit bij uitgeverij Zirimiri Press, een uitgeverij die zich ervoor inzet om literatuur die anders onopgemerkt zou blijven, aan het Nederlandse publiek te presenteren. En dit boek had ik niet willen missen. Dank, Zirimiri!