Een luxe cruiseschip vaart op een ijskoude, donkere, nacht zonder bemanning of passagiers de haven van Reykjavik binnen. Met een schurend geluid komt het schip tot stilstand: het onheilspellende begin van een verhaal waar je slapeloze nachten van krijgt. Stuurloos is onmogelijk weg te leggen.

‘Wat zou er in ‘s hemelsnaam mis kunnen gaan?’, vraagt Ægir zich nog af, vlak voordat de IJslander met zijn vrouw en twee dochters in Lissabon aan boord van de Lady K stapt. Hij vaart mee als derde bemanningslid: een buitenkans die hij niet wil laten schieten. Toch kan hij een onheilspellend gevoel maar niet van zich afschudden…

Niet lang nadat het schip is aangekomen in de haven van Reykjavík, spoelt het eerste lijk aan. Zou dat één van de zes opvarenden zijn? Advocate Thóra Gudmundsdóttir wordt ingeschakeld door de ouders van Ægir, die hun jongste kleindochter te logeren hebben tijdens de vakantie van de rest van het gezin. Ze willen de voogdij over het meisje voor zolang het nodig is. Uiteraard willen ze allemaal het gezin levend en wel terugvinden, maar of dat gaat lukken?

Sympathie en irritatie

Stuurloos is het zesde en laatste deel in boekenserie over advocate Thóra Gudmundsdóttir, geschreven door de IJslandse Yrsa Sigurðardóttir. Deel één tot en met vijf heb ik nog niet gelezen, dus voor mij waren Thóra, haar secretaresse Bella en andere terugkerende personen compleet nieuw. Als lezer leer je alle personages snel genoeg kennen: Thóra is een wat uptight vrouw van ergens in de veertig, Bella een irritante maar grappige durfal met een grote bek, en Ægir komt over als een besluiteloos en zachtgekookt eitje, met zo zijn goede momenten. De ene keer voel je sympathie voor de karakters, de andere keren irriteer je je mateloos: alsof je zelf met ze opgescheept zit.

Clou’s en claustrofobie

Yrsa wisselt in het verhaal spanning af met dagelijkse beslommeringen, zoals een kopieerapparaat op Thóra’s kantoor dat na een uit de hand gelopen feestje stuk is: een fijne afwisseling. De algehele sfeer in het boek is echter zo donker als de kaft van het boek: zwart met een vleugje grijs en wit. De beelden die ik tijdens het lezen voor me zag, waren net zo zwart en het claustrofobische gevoel grijpt je naar de keel in de hoofdstukken die zich aan boord afspelen.

Soms geeft Yrsa echter wel erg veel uitleg over een bepaald onderwerp, waardoor sommige stukken wat langdradig worden. Andere keren worden details zo duidelijk beschreven dat je meteen doorhebt dat het een belangrijke clou is. Dat neemt het verrassingseffect gedurende het verhaal weg. Jammer, maar de ontknoping maakt alles goed!

Hel op aarde

In 2015 won Yrsa met Stuurloos een award voor beste Scandinavische misdaadroman en vier jaar eerder was het de bestverkochte hardcover titel in IJsland. Met het verhaal vestigt ze aandacht op de leegheid van het najagen van luxe. Zoals ze uitlegt in dit dubbelinterview uit 2015: “wat heb je er immers aan om op een luxe jacht te zitten als het er hel op aarde is?”

Stuurloos is beschikbaar als paperback en e-book: