Het Aros kunstmuseum in Aarhus is een opvallende verschijning. Wie een bezoek heeft gebracht aan Aarhus moet de enorme, kleurrijke, cirkel op het dak van het gebouw midden in de stad zijn opgevallen. Zoals te verwachten is bij een kunstmuseum, gaat er een heel verhaal schuil achter het ontwerp: het museum is een kunstwerk op zich!

Niet alleen de kleurrijke cirkel op het dak van het Aros kunstmuseum is opvallend, ook rest van het museum is bijzonder. Het gebouw heeft een kubusvorm die doormidden is gespleten door een museumgang, waar iedereen doorheen kan lopen, met of zonder ticket. In de gang vind je de museumwinkel en een café, en met een enorme wenteltrap heb je na het kopen van een ticket toegang tot alle tentoonstellingen op de andere verdiepingen.

Communicatiemedewerker Bjarne Bækgaard legt me uit hoe dit tot stand is gekomen: “We zochten naar een nieuwe locatie voor het museum. Dat werd hier, midden in de stad. We wilden een urban museum en een binding met de inwoners van Aarhus. Om tot dit gebouw te komen, hebben we een wedstrijd uitgeschreven onder architecten. We beoordeelden de designs zonder te weten welk bureau welk ontwerp had gemaakt. Uiteindelijk is de winnaar toevallig een bureau uit Aarhus geworden, Schmidt Hammer Lassen Architects. Hun ontwerp sloot het beste aan bij ons beeld”. In april 2004 werd het museum geopend. De museumstraat is voor forenzen een route naar hun werkplek, en voor anderen een plek om koffie te drinken of bijvoorbeeld een cadeau te kopen. Bækgaard: “Uiteindelijk hopen we natuurlijk dat deze mensen in hun vrije tijd het héle museum komen bekijken”.

Kindvriendelijk

Kinderen zijn erg welkom in Aros. Ze lijken het er ook leuk te vinden. “Kinderen mogen hier rennen en herrie maken. In veel andere musea mag dat niet en wordt je gemaand stil te zijn. De kunst is hier een belevenis en niet alleen een schilderij aan de muur”, zegt Bækgaard. In een van de ruimtes zitten kleine lampjes in de vloer. Een meisje voelt er aan en roept dat ze het leuk vindt, om vervolgens weg te rennen. “Kinderen voelen zich hier welkom, ze mogen hier kind zijn. Dat ze dat voelen, merken we aan het feit dat ze hun ouders meeslepen naar het museum, in plaats van andersom”.

Licht

Wat verder meteen opvalt aan het gebouw, is dat het een erg open gebouw is. De enorme, centrale hal bestaat uit witte muren en véél glas en boven de doorgang op de begane grond zit op elke verdieping een open plek, waardoor je vanaf die plek iedere locatie kunt zien. Begane grond is overigens moeilijk te definiëren bij Aros, want het gebouw staat op een heuvel. Wat aan de ene kant begane grond is, is aan de andere kant de tweede verdieping.

Van hel tot hemel

Het thema van de verdiepingen in Aros is de reis van de hel naar de hemel. Dit is gebaseerd op “The Divine Comedy” van Dante. Op de ondergrondse verdieping vind je de hel, die bestaat uit ‘de 9 ruimtes’. Deze ruimte is gereserveerd en ontworpen voor internationale lichtkunst, video en kunstinstallaties. Het is er donker en onheilspellend. Er zijn verschillende kunstwerken te zien, van een driehoek gemaakt van licht (van de Amerikaanse kunstenaar James Turrell) tot een huiskamer waarin een etmaal wordt gesimuleerd binnen een tijdsbestek van acht minuten: Dawn Hours in the Neighbour’s House. Deze is speciaal voor de 9 spaces gemaakt door de Zwitserse kunstenaar Pipilotti Rist. Hier creëert zij met haar realistisch ogende licht een spookachtige sfeer in een ruimte waar je je vreemd genoeg thuis voelt.
Een andere ruimte bestaat compleet uit spiegels. Als je naar beneden kijkt, zie je oneindige ruimte. Hetzelfde geldt als je naar boven kijkt. Dit is de symbolisering van de oneindigheid van de hel.

De tentoonstellingen

De gekleurde cirkel bovenop het gebouw, ontworpen door Olafur Eliasson, symboliseert de hemel. Op de tussenliggende verdiepingen zijn verschillende tentoonstellingen te zien: zowel vaste als wisselende tentoonstellingen te zien. “In veel musea worden schilderijen gewoon aan de muur gehangen met een bordje erbij”, vertelt Bækgaard, “maar wij pakken het anders aan. Per tentoonstelling bekijken we wat de beste indeling en kleur van een ruimte is. Voor de tentoonstelling van Munch hebben we bijvoorbeeld maanden erover gedaan om tot een goede opzet voor de ruimte te komen. Hoe richten we de ruimte in qua wanden? In welke kleur of kleuren schilderen we deze? Uiteindelijk hebben we voor grijs gekozen, omdat ‘angst’ het overkoepelende thema is. Een grijstint uitkiezen was ook nog een hele klus. De muren zijn van pleisterwerk, dus die zijn makkelijk te bouwen en te slopen. Als je op iedere verdieping goed oplet, zie je dat alle ruimtes hetzelfde formaat hebben, maar dat ze door het plaatsen van de muren en de kleuren totaal verschillend overkomen. Zo passen we voor iedere tentoonstelling de ruimte aan”. Op én van de grijze muren zijn lichtgrijze, golvende lijnen geschilderd. “Dat is een vergroting van de lijnen in één van de schilderijen van Munch,” verklaart Bækgaard.

Een andere tentoonstelling is het werk van Yves Klein, J. lee Byars en Anish Kapoor, drie internationale kunstenaars die zich afvragen wat verschillende kleuren met je doen. In drie ruimtes in het museum hebben ze elk hun eigen kijk op de kleur weergegeven. Een onderdeel van de rode tentoonstelling is het kanon, dat iedere 20 minuten afgaat en een klomp rode wax tegen een witte muur schiet. De knal weerklinkt door het hele museum en laat zo goed als iedereen schrikken. Dit is het werk van Kapoor. Hij weet de kleur rood te activeren als een element dat zowel vorm, beweging als ruimte creëert. Meer daarover vind je hier. Deze tentoonstelling is nog te zien tot en met 26 mei 2013.

Daarnaast is er een ‘city of art’ op een van de verdiepingen, een complete stad gebouwd van kunstwerken, inclusief bushalte met informatie over de bijbehorende stukken. Video en ruimtelijke kunst maken een belangrijk deel uit van deze tentoonstelling, maar ook zijn er ‘gewoon’ 2D-kunstwerken te vinden.

Een open, lichte en levendige ruimte, heel anders dan bijvoorbeeld de ruimte met de expositie van Munch. Terwijl de oppervlakte en vorm, zoals eerder gezegd, in basis precies gelijk zijn.

The Boy

Iedereen die in Aros is geweest, heeft het over het symbool van het museum: ‘The Boy’. Een groot sculptuur van een angstig in elkaar gedoken jongen. Als hij niet zo groot was, zou je kunnen stellen dat hij levensecht lijkt. Hij is vijf meter hoog en weegt vijfhonderd kilo. De kunstenaar die de jongen maakte, is de Australiër Ron Mueck. Wij werkte acht maanden aan het beeld van siliconen en glasvezel, met als voorbeeld een veertig centimeter hoog model van klei. Heel indrukwekkend als je aan zijn voeten staat!

De hemel

De cirkel bovenop het gebouw, ook wel ‘de regenboog’ genoemd, is de hemel. In de cirkel kun je rondjes blíjven lopen en daarmee symboliseert de cirkel het oneindige. Deze cirkel is pas sinds mei 2012 onderdeel van het museum. De Deens-Ijslandse Olafur Eliasson is de maker van deze bovenste verdieping van het gebouw a.k.a. ‘your rainbow panorama’. Van buitenaf zie je verschillende kleuren glas, maar als je in de cirkel staat, lijkt het glas ‘normaal’ te zijn, al krijgt de stad wel een kleurenfilter à la Instagram. In het donker wordt de cirkel verlicht, waardoor hij fungeert als navigatiepunt in de stad: de route naar mijn couchsurf-adres heb ik al een paar keer zonder kaart gevonden dankzij de rainbow panorama! 😉

Het café

Met de behoorlijke afstanden die je aflegt in het museum (de totale oppervlakte van alle verdiepingen bij elkaar is 17.700 vierkante meter!), kan een restaurant natuurlijk niet ontbreken. Je staat waarschijnlijk wel even in de rij, maar de ruime keuze maakt het het waard! Een broodje, een maaltijd of koffie met koek, voor ieder moment van de dag is er iets te vinden. En dat is niet vreemd als je bedenkt dat het museum van 10-22u open is.

De winkel

De winkel van Aros heeft meer weg van een designwinkel dan van een museumshop. Niet alleen producten die gerelateerd zijn aan het museum zijn te koop, ook vind je er Moleskine-notitieboeken, kantoorartikelen van Hay, aardewerk van Chimalaya, kinderboeken, een gevarieerd aanbod aan kunstboeken en meer!

New York Times

Vlak voordat ik Aros bezocht, raadde New York Times het museum aan in hun artikel “A Bold New Art World Is Lighting Up Western Denmark“. In 2011 lichtte de krant het museum ook al uit. Hier tippen ze ook andere must-sees in de stad!

Aros

Mocht je helemaal tot hier zijn gekomen met het lezen van de tekst, dan is een bezoek aan het museum zeker weten iets voor jou! Voor de huidige tentoonstellingen, kijk op de site van Aros. Meer tips van Nordic Vibes m.b.t. Aarhus vind je hier. De komende weken komen hier meer bij!

English summary:

The Aros museum of art is a piece of art itself. It’s a cube shaped building, ‘chopped’ in two by a museum street, in which you find a café as well as a shop. The street is also a place where non-visitors can have a coffee of buy a present, or just simply walk through.
The underground floor of the museum simulates hell. It’s got nine rooms in which visual arts including light, video, as well as installations are presented. One of them is Dawn Hours in the Neighbour’s House. It’s a livingroom in which you see a day pass by in only eight minutes. The fake but seemingly realistic light creates an eerie atmosphere.
In other floors you fins all kinds of different arts: special exhibitions, spatial arts, paintings and more. One of the most important pieces of art of the museum is The Boy. This is the symbol of the Aros museum. It’s a scared boy crouching, only.. he is 5 meters tall en weighs 500 kilograms!
At the top of the building you find ‘your rainbow panorama’, which symbolises heaven. The colors are beautiful, but when you walk in the glass, it only brings a coloured filter to the view. At night the rainbow is lit, which makes the rainbow a beautiful land mark of Aarhus!